Türk-İslam mimarisinde sıkça kullanılan çarkıfelek motifinin bilinmeyen yönü
Geleneksel Türk İslam mimarisinde önemli bir yere sahip olan çarkıfelek motifinin bilinmeyenleri, yüksek mimar ve restoratör Seda Özen Bilgili tarafından sosyal medya hesabından paylaşıldı. İşte TRT reklam kuşağında ve Malatya Ulu Camii'nin kubbesine pek çok alanda kullanılan çarkıfelek motifinin mimaride işleniş şekli...
Gök çarkının dönüşünü simgeleyen "çarkıfelek" motifi, günümüzde feleğin çemberi, feleğin çarkı olarak dilimize yerleşmiş durumda.
Selçuklu dönemi bronz bir aynada; "çarkıfelek". Göktürk alfabesinde bir harf olarak kullanılan motif, Selçuklu eserlerinde feleğin alaca atı (ablak-ı çarh) zamanın geçişiyle ilgili mecazi bir ifade imiş. *Türk Kültüründe Çark-ı Felek Motifi
Cem Karaca'ya ait olan meşhur şarkıda; "Ben feleğin şu çarkına çomak sokarım /
Ben felegin tekerine çomak sokarım" cümleleri de, eskilerden, çarkıfelek kavramından bugüne taşınmıştır (dünyayı durdurmak / düzeni alt üst etmek)
*Sivas Müzesi'nde çarkıfelek işlenmiş bir mezar taşı
TRT reklam kuşağında yer alan çarkıfelek, rumi tepelik ve hatayilerle çevrelenmiş.
Safranbolu Mektepçiler Konağı cephesinde sol başta "çarkıfelek" (1786-87)
Safranbolu Mektepçiler Konağı'nda (1786-87) solda "çarkıfelek" detayı
İznik İsmail Bey Hamamı (14.-15.yy ?) sıcaklık kubbesinde "çarkıfelek". İznik'in en önemli eserlerinden biri olan hamamda ılıklık ve sıcaklığa ait dört kubbe farklı şekilde tasarlanmış.
Türk köylü çorabında çarkıfelek (Sivas)
Eski Türk inancında göğün, Demirkazık'ın etrafında yıllık dönüşünün yanısıra, aynı anda yıldızları taşıyan gök çarkının da döndüğü kabul ediliyordu. Bir çift göksel ejderin de, gök kubbenin en altındaki çarkıfeleği çevirdiğine inanılıyordu.
Türk Köylü Çorapları'nda "çarkıfelek". Ressam-koleksiyoner Prof. Kenan Özbel tarafından çizime aktarılan köy çoraplarında 22-26 arasındaki desenler çarkıfeleke aittir.
Sivas'ta Selçuklu mezar taşında ve Safranbolu Mektepçiler Konağı'nda (1786-87)
