Türkiye'de yaşayan köpek ırkları hangileri? Bu özelliklerini ilk kez duyacaksınız
Köpek Irkları ve Bilimleri Federasyonu'nun (KIF) 1911'de kurulan ve merkezi Belçika'da olan Uluslararası Köpek Bilimleri Federasyonu'na (FCI) üyeliğinin kabul edilmesiyle Türkiye'deki köpek ırkları koruma altına alındı. KIF'ın 2006'da 5 dernek tarafından Türkiye'deki köpek ırklarını dünyaya tanıtmak ve onları tescillenmek amacıyla kuruldu.
KÖPEK IRKLARI VE ÖZELLİKLERİ
Akbaş
İri cüsseli, atletik yapılı, dururken ve hareket halinde son derece güzel ve zarif.
Anadolu'da kullanılan en eski koruma köpeklerinden biri.
Aynı zamanda 'Türk Çoban Köpeği' de denilen bu ırk Türkiye'de Batı ve Orta Anadolu Bölgesi'nde yaşıyor
Kangal
Kangal, Türk çoban köpekleri ırkından ve Asya Çoban Köpeği ailesinden
Bu köpeklerin Oğuz Türklerinin 250 yıllık göçleri sırasında Anadolu'ya geldikleri biliniyor.
Küçük baş hayvan yetiştiriciliğiyle uğraşan Oğuz Türklerinde kangallar hayvan sürülerinin ve kendi yaşam alanlarının korunmasında kullanıldı ve kullanılmaya devam ediliyor.
Kars çoban köpeği
Türkiye'deki çoban köpeği ırklarından biri.
Kars, Ardahan, Artvin, Erzurum, Ağrı, Iğdır bölgelerinde yetişen, saflığı tescil edilmiş, bölge şartlarına uyumlu, zeki bir çoban köpeği.
600 yıllık geçmişe sahip bir ırk olduğu biliniyor.
Aksaray malaklısı
Malaklı köpeklerine Aksaray İlinde yetiştiği, Anavatanı bu bölge olduğu için Aksaray Malaklısı (Aksaray köpeği) da denir.
Bu Coğrafyada yüzyıllardır insanların en önemli geçim kaynağı hayvancılıktır, bu yüzden çok sayıda küçükbaş ve büyükbaş hayvan sürüleri bulunmaktadır. Bu sürülerin koruma ve bekçilik (güdülmesi) eski çağlardan beri bu bölgenin kendi köpekleri ile yani Malaklı köpekleri tarafından yapılmaktadır.
Malak kelimesi Aksaray yöresine ait bir terimdir ve anlamı da dudak demektir, bu köpeklere Malaklı denmesinin ırkı aslında aynen Kangal da olduğu gibi –Anadolu çoban köpeğidir– zira Aksaray İli ve çevresi Anadolu'nun tam göbeğindedir. Bu Bölgede yetişen ve bu Bölgeye ait olan bu köpeklerde Anadolu'nun köpeğidir, ancak isimleri daha yeni yeni Halk arasında duyulmaya başlamıştır bunun en büyük sebebi bu üreticilerin Malaklı yavrularını yıllardır Kangal altında satışa çıkarmaları ve bu şekilde tanıtmalarıdır. Bu sayede şu an Dünyanın dört bir yanında insanlar köpeklerinin Malaklı olduğunu bile bilmemektedir
Kopoy
Bu ırk, barak ve köse barakla birlikte, avcılıkta yüzlerce seneden beri büyük rol alıyor.
Irkın tam nasıl oluştuğuna dair kesin bilgiler yok, sadece tahminler yer alıyor.
Türk av kopoylarının şimdiki Deliorman kopoy ırkının oluşumunda büyük rol oynadığı sanılıyor.
Trabzon zerdavası
Özellikle Karadeniz Bölgesi'nde Giresun ve Trabzon civarında yetiştirilen, avının peşini asla bırakmayan çok sert ve inatçı özelliklere sahip bir köpek.
Genelde zerdavaların standart rengi kestane.
Kuyruk kıvrımlı ve ucu beyaz. Göğüs ve bacak kısmı ise kestane benekli ve beyaz renk.
Barak
Tüylü av köpeklerine verilen ad.
Tonya finosu (Kobi)
Köpek sınıfları içinde yer alan Spitz tipindeki köpeklere benzer morfolojik yapıya sahiptir.
Yöresel bir tiptir. Bazı bölgelerde "Kobi" olarak da adlandırılır. Sahibinin canlı ya da cansız varlıklarını bekleme görevi yapmaktadır. Koruma görevi yapamayacak kadar ufak yapılı olduğu için, genellikle havlama biçiminde gürültü yaparak, sahiplerini uyarmaya, yaklaşan yabancı insan ya da hayvanı ise uzaklaştırmaya çalışırlar. Sadece beyaz post rengi görülmektedir. Oyuncu, enerjik ve özellikle çocuklara karşı dost canlısı bir köpektir.
Yetiştiricileri tarafından sayılarının giderek azaldığı bildirilmektedir. Ergin ağırlıkları ortalama erkeklerde 10.2±0.18 kg ve dişilerde 9.00±0.22 kg, omuz yükseklikleri ortalama erkeklerde 31.4±0.33 cm ve dişilerde ise 30.6±0.43 cm'dir.
Çatal burun
Yurtdışında Turkish Pointer olarak tanınırlar günümüzde 200 adet kaldıkları tahmin ediliyor bunlardan 20 tanesi belediye tarafından koruma altındadır. İstanbul üniversitesi Veteriner Fakültesi ve Tarsus Belediyesi ile koordineli çalışmalar neticesinde Türkiye'deki orijinale en yakın örnekleri tespit edilip toplanarak bir damızlık kolonisi oluşturulmuştur. Çatalburunlar oldukça sevecen, sahiplerinin sözünden çıkmayan itaatkar köpeklerdir. Adlarını burunlarının şeklinden almışlardır, koku alma duyuları oldukça gelişmiştir.
Bu köpekler çok sakin köpeklerdir bu sebeple daha çok ev köpeği olarak tercih edilirler. Av köpeği olarak kullanılan bu köpekler ayrıca Narkotik polis köpeği , arama kurtarma köpekleridirler. Av köpeklerinin avın yerini belirleyip avı kaçırmadan yerlerini işaret etme hareketlerine "Ferma" denir. Ferma bir av köpeğinin değerini belirleyen en önemli kriterdir.
Çatalburunlar'ın iki adet ferma hareketleri vardır erkek çatalburunların %89,18'i donarak ferma yapar %86,48'i ayak kaldırarak ferma yaparlar.%75,67 ise her iki hareketi birlikte yaparlar. Dişilerde ferma hareketleri %88'inde donarak, %80'inde ayak kaldırarak yapılmaktadır dişilerin her iki ferma şeklini gösterme oranı ise %68'dir.Çatalburunlar ailelerinin dışındaki bireylerle de özellikle de çocuklarla kolayca dostluk kurabilmektedirler.çocuklarla oynamayı sevmeleri bu ırkın hasta çocuklarla ilgili rehabilitasyon amacıyla kullanılabileceğini göstermektedir.Hem dişi hem erkek Çatalburunlar %90 oranında çocuklarla çok iyi iletişim kurarlar.
Türk tazısı
Türkiye'deki köpek ırkları içinde en az nüfusa bu ırk sahiptir. Bu ırka dair bilgiler 16.yüzyıla kadar dayanmaktadır. Bir minyatürde Kanuni Sultan Süleyman'ın şehzadelerinden biri, Türk tazısı ile avlanırken resmedilmiştir. Bu ırkın atalarının Kırgız tazısı olduğu sanılmaktadır. Orta Asya'dan Anadolu'ya yapılan göçler esansında getirildiklerine inanılmaktadır. İran Saluki Tazısı'na benzemektedirler fakat ondan daha iridir. Türk Tazısının yurt dışına çıkarılmasında Askeri Veteriner Okulu ve Eğitim Merkezi Komutanlığının izni gerekmektedir. Özelikle tavşan avında kullanılmak üzere üretilen bir köpek türüdür. Türkiye'nin Güney kesimlerinde rastlanır. Diğer Türk çoban köpekleriyle birlikte Anadolu kültüründe önemli bir yere sahiptirler. Nadir rastlanan bir türdür.
Koku alma ve görme duyuları son derece iyi gelişmiştir. Parlak ve kahve renkli gözleri vardır, vücutlarındaki tüyler farklı farklı renklerde olabilir. Bu ırkın soğuk havalara olan direnci düşüktür. Kafatasları ve vücut yapıları ince fakat uzun narin görünümlü bir ırktır. Türk tazısı uzun ayaklara sahiptir. Tüyleri kısa kuyrukları ince boyunları uzun ve göğüsleri derin olan bu köpeklerin karınları çekiktir.
Oldukça sakin bir karaktere sahip bu köpekler avlanmada başarıları yüksektir. İz sürmede ve avın yerini işaret etmede oldukça iyidirler. Soğuk mevsimlerde üşümesini engellemek için sırtına çul veya örtü sarılır. Türk Tazısı, bıldırcın, keklik, tavşan ve tilki avının yapıldığı, Orta ve Güney Anadolu'nun sulak yörelerinde bulunur.
Karadeniz dağ köpeği
Samsun, Ordu, Giresun, Trabzon, Rize ve Artvin merkezli çoban köpekleridir. Genellikle yüksek dağlarda ve yaylalarda sürü korurlar. Karadeniz'de yaylalarda ve yüksek dağlarda çobanlık yapanlar. Genelde kangal yerine bu köpeği kullanırlar. Bu köpekler korkusuzca bir kurda veya bir ayıya saldırabilir. Sürü korumada çok başarılıdırlar.
Güçlü ve sağlam bir karakteri vardır. Karadeniz insanının bir anlık sinirli yapısı gibi Karadeniz dağ köpeği de agresif bir köpektir ve Karadeniz insanının vatan aşkı gibi sahibine bağlıdır. Yabancılara karşı çok kuşkuludur ve saldırgandır. Post rengi koyu sarı kahverengi gri boz kara renklerde görülür. Kafası çok geniştir, yüz maskesi genelde karadır.
Postu tüylüdür ama Kars köpeği gibi tüyleri karışık değildir. Cidagosu erkeklerde 75-85, dişilerde 65-80 dir. Kilosu erkeklerde 50-70, dişilerde 40-60 arasıdır. Karadeniz dağ köpeği sahibine sadık sürüsüne sadık bir çoban köpeğidir.
